Następstwa przemian 1989 roku w działalności społeczno‑politycznej Łemków w Polsce i Stanach Zjednoczonych

Autor

  • Arkadiusz Tyda Uniwersytet Zielonogórski

DOI:

https://doi.org/10.24917/20813333.29.6

Słowa kluczowe:

Łemkowie, emigracja, diaspora, Polska, Stany Zjednoczone Ameryki, społeczność

Abstrakt

W okresie komunizmu społeczność łemkowska nie posiadała w Polsce odrębnej organizacji etnicznej. W USA Łemkowie mogli bez przeszkód prowadzić działalność społeczną i polityczną. Jeszcze przed II wojną światową powstały dwie ważne organizacje: rusofilska Łemko-Sojuz i Ukrainofilska Organizacja Obrony Łemkowszczyzny w Ameryce. Transformacja społeczno-polityczna zapoczątkowana wyborami z czerwca 1989 r. zmieniła sytuację mniejszości narodowych i etnicznych. Okres transformacji ustrojowej w Polsce zaktywizował także Łemków, którzy również wykorzystali te zmiany do sformalizowania i rozwinięcia swojej działalności. Pierwszą powojenną organizacją łemkowską było Stowarzyszenie Łemkowskie. Jako przeciwwagę dla Związku Łemków Ukrainofile utworzyli w Gorlicach własną organizację – Związek Łemków. W nowych okolicznościach politycznych musieli odnaleźć się także aktywiści amerykańscy. Wraz z upadkiem Związku Radzieckiego legło w gruzach nie tylko zaplecze ideowe Łemkowsko-Sojuza, ale także jego zaplecze finansowe. W okresie przemian politycznych w Europie Wschodniej OOL znalazł się w znacznie lepszej sytuacji niż Łemko‑Sojuz. Antymoskiewska postawa organizacji ukrainofilskiej pozwoliła jej zachować wiarygodność i kontynuować walkę o interesy Ukrainy. Jednakże organizacje – zarówno polskie, jak i amerykańskie – w swojej wielopłaszczyznowej działalności nadal przyczyniają się do utrwalenia i zachowania tożsamości kulturowej Łemków oraz zachowania ich tradycji.

Pobrania

Opublikowane

2024-01-16

Numer

Tom 29 Nr 371 (2022): Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

Dział

Studia obszarowe

Licencja

Redakcja przyjmuje do druku teksty oryginalne, wcześniej niepublikowane. Treść czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons (CC-BY-NC-ND 3.0 PL)

Licencja ta zezwala na wykorzystanie materiałów opublikowanych w czasopiśmie w celach niekomercyjnych np. komentarza, krytyki, informacji, archiwizacji, nauczania lub prowadzenia badań, z poszanowaniem aktualnie obowiązującego prawa autorskiego (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 z poźn. zm.). Zgodnie z wymogami licencji, konieczne jest dokładne podanie źródła cytowania lub parafrazowania oraz zachowanie tekstu w oryginalnej postaci (zakaz tworzenia utworów zależnych).